Als de onderneming in de gemeenschap valt en verdeeld moet worden, is vaak een bedrijfswaardering nodig. Deze blog geeft antwoord op verschillende vragen omtrent de waardebepaling:
- Wanneer is een bedrijfswaardering of taxatie bij scheiding nodig?
- Waar moet u op letten bij het inschakelen van een taxateur?
- Welke verschillende taxatiemethoden zijn er?
- Wat is goodwill?
- Wat betekent het normaliseren van ondernemingscijfers en waarom is het van belang?
- Wat als de waarde van de onderneming niet juist is vastgesteld?
Wanneer is een bedrijfswaardering of taxatie bij scheiding nodig?
Is de onderneming gemeenschappelijk en moet deze dus worden verdeeld of verrekend? Dan is het belangrijk om te weten wat de waarde van uw onderneming is. Net als voor andere bezittingen geldt daarbij de waarde in het economische verkeer.
Als de onderneming verkocht wordt, dan is die waarde relatief gemakkelijk vast te stellen. De bedrijfswaarde is dan de verkoopprijs van de onderneming na aftrek van eventuele kosten die direct verband houden met de verkoop. Laat de vaststelling van een eventuele verkoopprijs bij twijfel toetsen door een onafhankelijke accountant. In feite geeft u dan opdracht om een taxatie te laten doen.
Als de onderneming niet verkocht wordt dan laat u een waardering oftewel taxatie uitvoeren om de waarde te bepalen.
Een goede bedrijfswaardering is belangrijk:
- om te voorkomen dat u of uw ex-partner wordt overbedeeld
- Als de Belastingdienst achteraf tot een afwijkende bedrijfswaarde komt, dan kan dit consequenties hebben (bijvoorbeeld de heffing van schenkbelasting).
Vraag om duidelijke uitleg en advies bij uw taxatie:
- Vraag uitleg over de termen die in het taxatierapport staan
- Informeer welke factoren vooral invloed hebben op de taxatie van de onderneming en in welke mate die factoren in de toekomst positief of negatief zullen bijdragen aan de waarde van uw onderneming.
Laat de taxatie van uw onderneming altijd door een onafhankelijk taxateur doen. Een taxateur is een gespecialiseerde en onafhankelijke accountant of bedrijfseconoom. De taxateur heeft ervaring met bedrijfstaxaties en de branche waartoe uw onderneming behoort. Door de professionele en schriftelijk onderbouwing van de taxatie zal er minder discussie zijn over de waarde van de onderneming met uw ex-partner. Als u een nieuwe financiering nodig heeft dan heeft u meteen een taxatierapport voor de bank.
De accountant van de eigen onderneming is per definitie niet onafhankelijk. Hij of zij heeft er financieel belang bij om als accountant aan het bedrijf verbonden te blijven en heeft veel subjectieve kennis over het bedrijf. Als u de ex-partner van de ondernemer bent en uw partner houdt vast aan zijn eigen accountant, schakel dan een eigen accountant in die een ‘contra-expertise’ (second opinion) doet. Zo krijgt u een evenwichtiger beeld van de echte bedrijfswaarde.
Tips bij het inschakelen van een bedrijfstaxateur
- Kies samen voor één onafhankelijk taxateur of voor twee partijdige taxateurs die door u en uw ex-partner zijn voorgedragen.
- Kies een taxateur die bekend is met de branche waarin uw onderneming opereert en dus weet hoe de omzet- en kostencijfers in de branche zich ontwikkelen.
- Laat u nadrukkelijk uitleggen welke taxatievorm (methodiek) de beste is voor uw onderneming.
- Maak duidelijke afspraken over:
- planning
- kosten
- wijze van uitvoering
- wijze van communiceren en rapporteren (zo transparant mogelijk)
- Laat u voorzien van een officieel taxatierapport van uw onderneming.
De algemeen bedrijfstaxateur wordt nog wel eens verward met de bedrijfsmakelaar of de bedrijfs(object)taxateur. Deze laatste twee specialisten richten zich specifiek op de waarde van het onroerend goed van ondernemingen.
Tip bij meerdere taxateurs
Zijn er meerdere taxateurs betrokken? Laat de bedrijfstaxatie en de bijbehorende besprekingen dan zo transparant, open en eerlijk mogelijk verlopen aan de hand van de volgende tips:
- Verstrek aan alle taxateurs:
- alle bedrijfsinformatie;
- de bedrijfsinformatie in dezelfde vorm.
- Geef alle taxateurs een volmacht om aanvullende informatie direct op te vragen bij de accountant, de Belastingdienst en/of derden.
- Laat alle taxateurs open communiceren met u, uw ex-partner en de scheidingsprofessional.
Voordelen van deze werkwijze zijn:
- Het voorkomt langlopende discussies en persoonlijke irritatie.
- Deze werkwijze geeft achteraf minder ruimte voor discussie over de taxatiewijze of de waarde.
Taxatiemethoden
Taxeren kan op verschillende manieren. Het is belangrijk dat de voor uw onderneming meest geschikte taxatiemethodiek wordt toegepast. Laat de taxateur daarom duidelijk uitleggen waarom voor een bepaalde taxatievorm is gekozen.
Bij het waarderen van een onderneming kunnen er veel verschillende taxatiemethoden worden gebruikt. Grofweg zijn er twee methodieken:
- boekhoudkundige methode
- kasstroom-methode (gebaseerd op toekomstige geldstromen)
Geen enkele taxatiemethode is perfect omdat er altijd bepaalde uitgangspunten of aannames aan ten grondslag liggen. De waardering van de onderneming moet bij voorkeur plaats vinden net voor of op het moment van de scheiding zelf, ongeacht de gekozen taxatiemethode.
De boekhoudkundige methode
Een bekende boekhoudkundige methode is een taxatie op basis van de intrinsieke waarde: het totaal van bezittingen minus de schulden. Ee van de nadelen van deze methode is dat er geen rekening wordt gehouden met de toekomstige winstpotentie van uw onderneming.
Een groot voordeel van deze methode is de eenvoud, waardoor deze methode makkelijker te begrijpen is.
De kasstroom-methode (dcf-methode)
De kasstroom-methode, ook wel de ‘discounted cash flow methode (dcf-methode)’ genoemd, wordt gezien als één van de betere methoden om de waarde van een onderneming te bepalen.
Deze methode gaat uit van de toekomstige kasstromen van de onderneming.
De waardebepaling van een onderneming met behulp van de dcf-methode gaat in vier stappen:
- Het bepalen van toekomstige kasstromen.
- Het contant maken van de kasstromen.
- Het bepalen van de restwaarde.
- Het vaststellen van de waarde van de onderneming.
Stap 1: Het bepalen van toekomstige kasstromen.
Om de toekomstige kasstromen te kunnen voorspellen, houdt men rekening met een aantal factoren die van invloed zijn op hoogte van deze kasstromen. Ten aanzien van die factoren worden aannames gedaan over de toekomst. Als die aannames onzeker zijn kan men bij de toekomstverwachtingen werken met verschillende scenario’s (optimistisch, neutraal of pessimistisch).
Stap 2: Het contant maken van de kasstromen.
Bij contant maken berekent men wat nú de waarde is van de onderneming in de toekomst. Daarbij worden verschillende aannames gedaan, bijvoorbeeld ten aanzien van rente waarmee gerekend wordt. Dit wordt moeilijker naarmate er meer onzekerheden zijn, zoals over subsidies, valutakoers, ontwikkeling van de concurrentie en een schommelende verkoopprijs.
Stap 3: Het bepalen van de restwaarde.
Na het prognosetijdvak waarover de kasstroom berekend en het kapitaal van de onderneming vastgesteld wordt, zal deze niet ophouden te bestaan. Daarom wordt naast de kasstroom in het laatste jaar een restwaarde bepaald die ook contant gemaakt moet worden. Over het algemeen wordt de kasstroom in het laatste jaar van het prognosetijdvak gehanteerd voor het bepalen van de restwaarde.
Stap 4: Het vaststellen van de waarde van de onderneming.
Met behulp van de bovenstaande stappen heeft men grofweg de economische waarde van de onderneming berekend. Om tot een definitieve waarde van de onderneming te komen, moeten op deze economische waarde correcties te worden toegepast met betrekking tot de overtollige liquide middelen en de marktwaarde van de schulden. (zie onder kopje ‘Ondernemingscijfers normaliseren’)
Voordelen van de dcf-methode:
- Deze methode houdt rekening met de toekomst.
- Omdat gewerkt wordt met kasstromen, wordt ook rekening gehouden met:
- Investeringen.
- Maatregelen die het rendement zouden kunnen verbeteren.
- De tijdswaarde van het geld door middel van de disconteringsvoet (gemiddelde rente voet).
- Feitelijke verdiensten in plaats van alleen boekhoudkundige regelgeving en interpretaties.
- Een aparte behandeling van beslissingen over investeringen en financieringen.
Nadelen van de dcf-methode:
- Het tijdvak van de prognose is vaak te lang. Het is namelijk zeer moeilijk om een aantal jaren vooruit te kijken.
- De te maken veronderstellingen en uitgangspunten zijn subjectief en gebaseerd op de op dat moment bestaande verwachtingen omtrent de economische situatie.
- Het toekomstige investeringsbeleid van de onderneming heeft een sterke invloed op de uiteindelijke bedrijfswaarde.
Wat is goodwill?
De waarde van een onderneming zit niet alleen in concrete bezittingen, zoals een gebouw, inventaris, auto’s of voorraden, maar ook in ‘goodwill’: een goede klantenkring en naamsbekendheid die in de toekomst blijven zorgen voor dezelfde of zelfs hogere winsten.
De waarde van goodwill is moeilijk in te schatten.
Ondernemingscijfers normaliseren
Wat is normaliseren?
Met normaliseren wordt bedoeld dat alles wat op papier groter is gemaakt (kosten en uitgaven) of juist kleiner is gemaakt (inkomen en opbrengsten) vergeleken met een normale bedrijfsvoering wordt teruggedraaid. Dit met als doel de vastgestelde bedrijfswaarde zo reëel mogelijk te maken.
Normalisatie is moeilijker naarmate het bedrijf groter is en makkelijker naarmate de onderneming langer bestaat omdat men dan kan vergelijken met eerdere boekjaren.
Welke zaken worden genormaliseerd?
Bij normalisatie wordt negatieve beïnvloeding van het bedrijfsresultaat recht getrokken. Met negatieve beïnvloeding wordt bedoeld het nemen van beslissingen die het inkomen of vermogen kleiner doen lijken waardoor de ondernemer minder hoeft te verdelen of te verrekenen met de ex-partner bij scheiding. Voorbeelden van beïnvloeding zijn:
- het aanleggen van reserves of voorzieningen die de winst drukken
- het doen van meer bedrijfsuitgaven die de winst drukken
- het verlagen van het eigen inkomen van de ondernemer-directeur zodat de kinderalimentatie en/of partneralimentatie lager uitvalt.
Bij een normalisatieonderzoek wordt o.a. gekeken naar:
- afschrijvingen en waardevermeerderingen
- eenmalige opbrengsten/kosten
- voorraden en lopende opdrachten
- dubieuze debiteuren en kritisch wordende crediteuren
- de pensioenvoorziening
- gewijzigde resultaten na de scheiding
- bijdragen aan de onderneming in natura van de ex-partner die wegvallen
- bijdragen van de onderneming in natura aan de ex-partner die wegvallen
Wat als de waarde van de onderneming niet juist is vastgesteld?
Als u er na de scheiding achter komt dat de waarde van de onderneming niet juist is vastgesteld dan kunt u via een advocaat bij de rechtbank een verzoek tot wijziging indienen. Bij onvolledig of onjuist verstrekte informatie of verkeerd advies heeft u kans op herstel van de gemaakte fout.
Juridisch gezien kan bij een ‘onjuiste voorspiegeling van zaken’ u en/of uw ex-partner tot 3 jaar na de scheiding hierop aangesproken worden. Dat wat u of uw ex-partner verzwegen heeft, moet alsnog vergoed worden plus 100% daarvan als sanctie.