De afkoopsom bij ondernemers
Een afkoopsom is een financiële vergoeding die de ene ex-partner aan de andere ex-partner moet betalen omdat hij bij de verdeling van het gemeenschappelijk vermogen meer dan zijn of haar eigen helft krijgt toebedeeld. Dus als de ene partner de onderneming krijgt toebedeeld en de andere partner het huis, en de onderneming is € 100.000,- meer waard dan het huis, dan moet de partner die de onderneming houdt nog een afkoopsom van € 50.000,- betalen. Dat is dus een ander bedrag dan de bedrijfswaarde zelf.
Opties voor het betalen van de afkoopsom
De ex-partner die de onderneming (deels) overneemt heeft verschillende mogelijkheden om de afkoopsom te betalen:
- Betaling van de afkoopsom inééns
- Externe financiering (bank of een derde)
- Financiering door de ex-partner middels terugbetaling in termijnen
- Bij een BV: overdragen van de aandelen
- Verstrekken van winstrechten aan de ex-partner
Ad 1) Betaling van de afkoopwaarde ineens
Bij betaling ineens wordt de afkoopsom in één keer voldaan op het moment van scheiding. Dit is de meest eenvoudige manier. En vaak ook het meest prettig voor uzelf, omdat u dan -wat dit punt betreft- niets meer met elkaar te maken hebt als ex-partners.
Ad 2 Externe financiering (bank of een derde)
U kunt de koopsom ook (deels) laten financieren door een derde partij. Bijvoorbeeld een bank, andere kredietinstelling of private financierder (zoals familie).
Let hierbij goed op de rentelasten en overige voorwaarden en of de onderneming die wel kan dragen. Laat u eventueel adviseren door een specialist in financieringen.
Ook hier geldt dat het prettig is dat u -voor dit punt – niets meer te maken hebt met uw ex-partner.
Ad 3) Financiering door de ex-partner met terugbetalingstermijnen
U kunt ook afspreken dat de ondernemer de afkoopsom nog tijdelijk schuldig blijft aan de ex-partner en deze in termijnen afbetaalt. U kunt hiervoor garanties afspreken en op papier vastleggen. Bijvoorbeeld een woning als onderpand. Als de ondernemer niet afbetaalt kan de ex-partner op deze manier toch (de rest van) de afkoopsom ontvangen.
Nadelen van deze optie:
- u blijft langere tijd verbonden aan uw ex-partner
- uw ex-partner kan zich gaan bemoeien met de bedrijfsvoering uit zorg dat de betaling van zijn of haar afkoopsom in gevaar is.
Ad 4) Bij een BV: overdragen van de aandelen
Als de onderneming een BV is, zou de bedrijfstaxatie in overeenstemming moeten zijn met de waarde van de aandelen. Bij deze optie krijgt de ex-partner dan bij de scheidingsverdeling een waarde toegekend die is gebaseerd op de aandelen van de bv. Als de financiële positie van de ondernemende ex-partner dit niet toelaat, is het mogelijk niet de waarde van de aandelen in contant geld uit te keren, maar de aandelen zelf over te dragen aan de ex-partner. Ook dan vindt er een overdracht plaats. De niet-ondernemende ex-partner is dan door het hebben van aandelen deels eigenaar van de onderneming. Een groot voordeel hiervan is dat er geen geld betaald hoeft te worden door de ex-partner die ondernemer is.
Nadelen:
- Als de BV winst maakt, hebben de aandeelhouders recht op een uitkering van de winst (dividend). De ex-partner krijgt dan dus meer dan alleen de koopsom.
- Als de BV na de scheiding slecht loopt of zelfs failliet gaat, zijn de aandelen minder of helemaal niets meer waard.
- De ex-partner wordt aandeelhouder met de daarbij horende rechten en plichten. Zo moet de ex-partner in aandeelhoudersvergaderingen meebeslissen bij belangrijke besluiten van de onderneming en bij het vaststellen van de jaarrekening van de BV. Belangrijke besluiten zijn: een wijziging van de verhouding van bezittingen en schulden, het doen van belangrijke investeringen of het aangaan van een samenwerking met een ander bedrijf, het aanpassen van een eventuele pensioenvoorziening in eigen beheer of directiebeloning.
Ad 5) Verstrekken van winstrechten aan de ex-partner
Een veel voorkomende optie is de ex-partner recht geven op toekomstige winsten. De ex-partner wordt dan pas betaald als er goede resultaten zijn gehaald door de onderneming. Voordelen hiervan zijn dat er niet eerder betaald hoeft te worden dan dat er geld voor beschikbaar is en dat de ex-partner geen bemoeienis heeft met de onderneming.