In deze blog staan de verschillende relatievormen op een rij gezet met daarbij een korte toelichting. Het betreft de volgende:
- getrouwd of geregistreerd partner in algehele gemeenschap van goederen
- getrouwd in beperkte gemeenschap van goederen
- getrouwd of geregistreerd partner met huwelijkse voorwaarden of partnerschapsvoorwaarden
- samenwonend
Getrouwd of geregistreerd partner in algehele gemeenschap van goederen
De ‘algehele gemeenschap van goederen’ wordt meestal afgekort tot ‘gemeenschap van goederen’.
U bent in gemeenschap van goederen getrouwd als u vóór 1-1-2018 bent getrouwd en u voorafgaand aan uw huwelijk of geregistreerd partnerschap géén specifieke afspraken heeft vastgelegd.
Het betekent dat u samen eigenaar bent van alle vermogens en schulden. Ongeveer 70% van de stellen die gaan trouwen of een geregistreerd partnerschap aangaan doen dat zonder vooraf schriftelijke afspraken vast te leggen bij een notaris. In die gevallen bestaat bij aanvang een algehele gemeenschap van goederen.
De gemeenschap van goederen wordt ontbonden op het moment dat het verzoek tot echtscheiding bij de rechtbank wordt ingediend. Een gemeenschap kan ook worden ontbonden door het opmaken van huwelijkse voorwaarden tijdens het huwelijk. Daarvoor kunt u bij de notaris terecht.
Getrouwd in beperkte gemeenschap van goederen
Vanaf 1 januari 2018 geldt de Wet Beperkte gemeenschap van goederen. U trouwt u of sluit u een geregistreerd partnerschap automatisch in beperkte gemeenschap van goederen. Al uw persoonlijke bezittingen en schulden die u vóór het trouwen had, blijven van u alleen.
Schenkingen of erfenissen die u ontvangt voor en tijdens uw huwelijk, zijn van u persoonlijk. Tenzij de schenker anders heeft bepaald of in het testament iets anders is aangegeven.
Bezittingen en schulden die u na het trouwen krijgt, zijn van u samen. Als u uit elkaar gaat, krijgen u en uw partner elk de helft van de gemeenschappelijke bezittingen en schulden.
U kunt met de nieuwe wet nog steeds huwelijkse voorwaarden of partnerschapsvoorwaarden maken.
Getrouwd onder huwelijkse voorwaarden of geregistreerd partner onder partnerschapsvoorwaarden
Het vooraf vastleggen van de afwijkende afspraken bij een algehele gemeenschap van goederen noemt men ‘huwelijkse voorwaarden’ of ‘partnerschapsvoorwaarden’. Een kopie van deze voorwaarden kunt u opvragen bij de notaris waar deze voorwaarden zijn opgesteld of via de website van De Rechtspraak.
Bij ongeveer 30% van de Nederlandse huwelijken en geregistreerde partnerschappen is sprake van huwelijkse voorwaarden of partnerschapsvoorwaarden.
De reden om te kiezen voor huwelijkse voorwaarden of partnerschapsvoorwaarden, is vaak dat één van de partners tijdens de relatie de andere partner niet wil blootstellen aan bepaalde aansprakelijkheden. Als één van de partners bijvoorbeeld een eenmanszaak heeft, is hij hoofdelijk en privé aansprakelijk voor schulden die de onderneming maakt. Zolang de relatie voortduurt, kunnen huwelijkse voorwaarden en partnerschapsvoorwaarden ervoor zorgen dat niet alle eigendommen van u of uw partner binnen het bereik van schuldeisers komen.
Er zijn verschillende vormen van huwelijkse voorwaarden en partnerschapsvoorwaarden:
Koude uitsluiting
Koude uitsluiting betekent dat je ieder je eigen privévermogen en schulden behoudt van voor het huwelijk of partnerschap.
Tijdens het huwelijk of partnerschap kan er wel gemeenschappelijk vermogen ontstaan, voorvoorbeeld door samen iets te kopen, samen een hypotheek af te sluiten of door samen schulden te maken voor de dagelijkse huishouding.
Finaal verrekenbeding
Bij een finaal verrekenbeding wordt het overgespaard inkomen en vermogen alleen bij scheiding en/of overlijden verrekend. Het overgespaard inkomen is de helft van het verschil tussen het hoogste inkomen van de ene partner ten opzichte van de andere partner. De spaartermijn is gelijk aan de relatietermijn. De inhoud van de huwelijkse voorwaarden is bepalend voor de manier waarop de verrekening uitgevoerd moet worden.
Eigendommen blijven -net als bij koude uitsluiting- van de partners en er ontstaat geen gemeenschap van goederen.
Wel kunnen bepaalde zaken gemeenschappelijk worden, bijvoorbeeld door samen een huis te kopen. Bij scheiding en/of overlijden wordt echter op dezelfde manier verrekend als bij een gemeenschap van goederen. Dus de ex-partner krijgen ieder de helft van alle bezittingen en schulden.
Een voorbeeld: Een vrouw is getrouwd onder huwelijkse voorwaarden met een finaal verrekenbeding bij scheiding. Zij nam mee in het huwelijk een oud schilderij ter
waarde van € 20.000,- en laat die tijdens het huwelijk helemaal restaureren. Op het moment van scheiden is het schilderij € 80.000,- waard en moet zij de helft verrekenen (€ 30.000,-) met haar man. Het schilderij blijft wel haar juridisch eigendom.
Periodiek verrekenbeding
Bij een periodiek verrekenbeding wordt alleen het inkomen periodiek (meestal jaarlijks) verrekend tijdens het huwelijk of partnerschap. De eigendommen blijven van de partners. Dit werd vroeger ook wel het ‘Amsterdams verrekenbeding’ genoemd.
Er kan wel gemeenschappelijk vermogen ontstaan, bijvoorbeeld door het samen aanschaffen van de inboedel.
Bij de scheiding wordt verdeeld zoals bij koude uitsluiting.
Wat als er niet periodiek verrekend is? Als er nooit periodiek verrekend is (en dat is heel vaak het geval!), dan geldt bij scheiding bijna altijd een finaal verrekenbeding. Dus al het vermogen wordt dan 50-50 verdeeld.
De juridische eigendommen staan op naam van degene die ze heeft aangeschaft en betaald, maar de waarde ervan moet dus wel verrekend worden.
Beperkte gemeenschap van goederen
Bij een beperkte gemeenschap van goederen behoren alleen de door de partners aangewezen vermogens en/of schulden tot de gemeenschap. Bij scheiding dienen deze vermogensbestanddelen verdeeld te worden.
Voorwaarden zeggen niets over partneralimentatie!
Huwelijkse voorwaarden of voorwaarden bij een geregistreerd partnerschap hebben geen invloed op het recht op partneralimentatie, al wordt vaak gedacht dat dat wel zo is.
Samenwonend
Samenwoners hebben geen juridische partnerstatus en hoeven daardoor hun samenwoning niet formeel te beëindigen via een rechter, zoals bij een echtscheiding.
Als samenwoners heeft u vaak een ‘eenvoudige gemeenschap’. Dit betekent dat u bepaalde vermogens of schulden gezamenlijk heeft zoals het gezamenlijk eigendom van een woning en een gezamenlijke bankrekening.
Er is voor samenwoners geen wet- en regelgeving voor de verdeling bij scheiding. Zaken die gemeenschappelijk zijn moeten verdeeld worden in goed overleg.