Wat is een peildatum?
In algemene zin is een peildatum de datum waarop men iets peilt: de datum waarop men kijkt naar zaken als hoeveelheid, stand, waarde, leeftijd etc. van iets of iemand.
Bij scheiding zijn er twee soorten peildata. De ‘peildatum voor de omvang’ is bepalend voor welke goederen wel en niet binnen de gemeenschap vallen. De ‘peildatum voor waardering’ is de datum per wanneer de waarde van ieder goed wordt bepaald.
Peildatum voor de omvang
De peildatum voor de omvang bepaalt welke vermogensbestanddelen -los van de waarde die zij hebben- wel en niet tot de gemeenschap behoren.
De peildatum is in feite de datum per wanneer er geen gemeenschap meer bestaat. Na deze datum kunnen er geen nieuwe bestanddelen meer tot de gemeenschap gaan behoren. Wint u na de ‘peildatum omvang’ de loterij nadat het verzoek tot echtscheiding is ingediend, dan valt de winst niet meer in de gemeenschap. Maakt u schulden na de ‘peildatum omvang’ dan zijn die voor uw eigen rekening.
De peildatum voor omvang kan op twee manieren worden vastgesteld:
- door de rechter
In de rechtspraak wordt (voor scheidingen na 1 januari 2012) als peildatum voor de omvang de datum van ontbinding van de gemeenschap gehanteerd. Dit is de datum van indiening van het verzoekschrift tot echtscheiding bij de rechtbank door uw advocaat. Dit verzoekschrift wordt ook ingeschreven in het huwelijksgoederenregister bij de rechtbank, waardoor de gemeenschap wordt ontbonden.
Let op: u bent op de peildatum voor de omvang dus nog niet officieel gescheiden! - Door de ex-partners samen
Bij een overlegscheiding kunnen ex-partners zelf een peildatum bepalen die zij zelf redelijk vinden.
Peildatum voor de waardering
De peildatum voor waardering is de datum per wanneer de waarde wordt bepaald van de vermogensbestanddelen die tot de gemeenschap behoren. Het bepalen van een peildatum voor de waardering is van belang omdat de waarde van een goed door de tijd heen wisselt. Het kan door de jaren minder waard worden, op een schuld wordt misschien afgelost, zodat deze kleiner wordt en banksaldi blijven niet steeds gelijk. De waarde op de ene datum is dus meestal niet gelijk aan de waarde op de andere datum.
De peildatum voor waardering kan op twee manieren worden vastgesteld:
- Door de rechter
De rechter hanteert als peildatum voor de waardering de datum van “de feitelijke verdeling”. Dit is de datum van de rechtelijke uitspraak, waarbij de wijze van verdeling door de rechter wordt vastgesteld.
De rechter kan ook een andere datum als peildatum bepalen vanuit de eisen van redelijkheid en billijkheid. Stel dat als u en uw ex-partner in januari 2018 uit elkaar zijn gegaan en u bent ergens anders gaan wonen en uw financiële huishoudens zijn toen gescheiden (maar uw scheidingsprocedure bij de rechter loopt nog, dus er is nog geen verdelingsuitspraak), dan zal de rechter op grond van de redelijkheid en billijkheid januari 2018 hanteren als peildatum en niet de datum van de verdelingsuitspraak. - Door de ex-partners samen
Bij een overlegscheiding kunnen ex-partners zelf een peildatum bepalen die zij zelf redelijk vinden. Zij kunnen ook verschillende tijdstippen afspreken voor de gemeenschappelijke goederen en/of schulden. Bijvoorbeeld dat alles wordt gewaardeerd op datum ‘X’, maar dat de waarde van het huis de uiteindelijke verkoopwaarde zal zijn. Of dat bepaalde waarden worden vastgesteld op basis van financiële stukken die voorhanden zijn en van een bepaalde datum zijn.
Tip: Spreek één peildatum af voor de omvang en de waardering
Bij een overlegscheiding is het advies om zo mogelijk één peildatum af te spreken voor de omvang én de waardering. U weet dan waar u aan toe bent en risico’s met betrekking tot een mogelijke waardedaling of –stijging na de afgesproken peildatum komen voor rekening van degene die het goed toebedeeld krijgt. Dat is over het algemeen ook degene die het goed feitelijk in beheer zal hebben en dus mogelijk in staat is de waarde te beïnvloeden.